Sytuacja finansowa Grupy

Wyniki Grupy PKO Banku Polskiego przełożyły się na wielkość głównych wskaźników efektywności finansowej:

Raport Roczny
2021

Podstawowe wskaźniki finansowe

		31.12.2021	31.12.2020	Zmiana
ROE netto	(wynik finansowy netto/średni stan kapitałów własnych)	12,1%	-6,0%	+18,1 p.p.
ROTE netto	(wynik finansowy netto/średni stan kapitałów własnych pomniejszonych o wartości niematerialne)	13,2%	-6,5%	+19,7 p.p.
ROA netto	(wynik finansowy netto/średni stan aktywów)	1,2%	-0,7%	+1,9 p.p.
C/I	(wskaźnik kosztów do dochodów)	40,6%	40,9%	-0,3 p.p.
Marża odsetkowa	(wynik z tyt. odsetek/średni stan aktywów oprocentowanych)	2,70%	3,03%	-0,33 p.p.
Udział ekspozycji z rozpoznaną utratą wartości		3,98%	4,43%	-0,45 p.p.
Koszt ryzyka kredytowego		0,55%	0,78%	-0,23 p.p.
Łączny współczynnik kapitałowy	(fundusze własne/łączny wymóg kapitałowy*12,5)	18,23%	18,18%	+0,05 p.p.
Współczynnik kapitału Tier 1 (CET 1)		17,03%	16,99%	+0,04 p.p.

Skonsolidowany rachunek zysków i strat

Skonsolidowany zysk netto Grupy PKO Banku Polskiego S.A. uzyskany w 2021 roku wyniósł 4 874 mln PLN i był o 7 431 mln PLN wyższy niż w 2020 roku.

¹⁾ Pozycja wynik pozostały uwzględnia przychody z tytułu dywidend, wynik z operacji finansowych, wynik z pozycji wymiany oraz pozostałe przychody i koszty operacyjne netto.
²⁾ Pozycja obejmuje podatek od niektórych instytucji finansowych, udział w zyskach i stratach jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięciach oraz zyski i straty udziałowców niesprawujących kontroli.

Wynik na działalności biznesowej Grupy PKO Banku Polskiego S.A. za 2021 rok wyniósł 15 202 mln PLN i był o 577 mln PLN, tj. o 3,9% wyższy r/r, głównie w efekcie wzrostu wyniku z tytułu prowizji i opłat oraz pozostałego, przy spadku wyniku z tytułu odsetek.

Rachunek zysków i strat Grupy PKO Banku Polskiego S.A. (w mln PLN)

	2021	2020	Zmiana (w mln PLN)	Zmiana (w %)
Wynik z tytułu odsetek	9 882	10 346	-464	-4,5%
Wynik z tytułu prowizji i opłat	4 431	3 920	511	13,0%
Wynik pozostały	889	359	530	1,5x
Przychody z tytułu dywidend	12	15	-3	-18,3%
Wynik z operacji finansowych	382	236	146	61,8%
Wynik z pozycji wymiany	436	182	254	1,4x
Pozostałe przychody i koszty operacyjne netto	59	-74	133	1,8x
Wynik na działalności biznesowej	15 202	14 625	577	3,9%
Koszty działania	-6 174	-5 983	-191	3,2%
Podatek od niektórych instytucji finansowych	-1 079	-1 055	-24	2,3%
Wynik operacyjny netto	7 949	7 587	362	4,8%
Wynik z tytułu odpisów i utraty wartości	-1 466	-9 299	7 833	-84,2%
Udział w zyskach i stratach jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięciach	31	16	15	91,3%
Zysk/strata brutto	6 513	-1 696	8 209	4,8x
Podatek dochodowy	-1 640	-865	-775	89,6%
Zysk/strata netto (z uwzględnieniem udziałowców niesprawujących kontroli)	4 873	-2 561	7 434	2,9x
Zyski i straty udziałowców niesprawujących kontroli	-1	-4	3	-84,3%
Zysk/strata netto	4 874	-2 557	7 431	2,9x

Główne pozycje skonsolidowanego rachunku zysków i strat:

Wynik z tytułu odsetek za 2021 rok wyniósł 9 882 mln PLN, tj. o 464 mln PLN mniej niż w poprzednim roku. Spadek wyniku r/r wynikał głównie ze spadku przychodów z tytułu finansowania udzielonego Klientom spowodowanego zmianami, które wynikały z decyzji RPP o obniżkach stóp procentowych z pierwszego półrocza 2020 roku. Efekt ten częściowo zmniejszył się za sprawą podwyżek stóp procentowych z ostatniego kwartału 2021 roku. Niski poziom stóp rynkowych wpłynął na spadek kosztów odsetkowych od depozytów Klientów. W 2021 roku nastąpił także spadek przychodów odsetkowych z tytułu rachunkowości zabezpieczeń. Z kolei pozytywnie na poziom wyniku odsetkowego wpłynął wzrost przychodów od papierów wartościowych, w efekcie wzrostu wolumenów.

Przychody odsetkowe wyniosły 10 568 mln PLN i w porównaniu z 2020 rokiem były niższe o 10,4%. Był to głównie efekt:

spadku przychodów z tytułu finansowania udzielonego Klientom o 980 mln PLN r/r – głównie na skutek spadku średniego oprocentowania finansowania udzielonego Klientom o 0,4 p.p. wynikającego ze spadku rynkowych stóp procentowych, przy zmianie struktury finansowania (wzrost udziału kredytów mieszkaniowych złotowych i konsumpcyjnych kosztem udziału kredytów gospodarczych i mieszkaniowych walutowych),
wyższych przychodów od papierów wartościowych (+141 mln PLN r/r), głównie w efekcie wzrostu średniego wolumenu o 28 mld PLN, mimo niższego średniego oprocentowania papierów wynikającego ze spadku rynkowych stóp procentowych,
niższych przychodów z tytułu rachunkowości zabezpieczeń (-389 mln PLN r/r), związanych głównie ze znacznym spadkiem wolumenu średniego transakcji CIRS (-17 mld PLN r/r).

Przychody odsetkowe w 2021 roku zostały pomniejszone o 452 mln PLN w związku z orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) dotyczącym prawa konsumenta do obniżenia kosztu kredytu w przypadku spłaty kredytu przed terminem określonym w umowie kredytowej (z czego kwota 369 mln PLN dotyczy wypłaconych automatycznie przed datą bilansową zwrotów kosztów dla Klienta, a kwota 83 mln PLN dotyczy rezerwy na przyszłe zwroty kosztów dla Klienta). Przychody odsetkowe w 2020 roku zostały pomniejszone tylko z tytułu wypłaconych automatycznych zwrotów dla Klienta o 232 mln PLN (nie była tworzona rezerwa).

Koszty odsetkowe wyniosły 686 mln PLN i w porównaniu z 2020 rokiem były niższe o 769 mln PLN. Niższy poziom kosztów odsetkowych był głównie efektem spadku kosztów bazy depozytowej o 660 mln PLN r/r, który wynikał w szczególności z niższych średniorocznych stóp procentowych w PLN po decyzjach RPP i idącemu za tym obniżeniu kosztu depozytów.

Marża odsetkowa obniżyła się o 0,33 p.p. r/r i wyniosła 2,70% na koniec 2021 roku.

Spadek marży wynikał z niższej rentowności aktywów, która była efektem zmian w strukturze aktywów oprocentowanych (wzrósł udział najniżej oprocentowanych papierów wartościowych kosztem głównie udziału najwyżej oprocentowanych należności od Klientów). Dodatkowo na spadek rentowności aktywów wpłynął spadek wyniku odsetkowego na skutek niższych stóp rynkowych w Polsce, które przełożyły się w większym stopniu na spadek oprocentowania aktywów niż pasywów.

W 2021 roku średnie oprocentowanie kredytów PKO Banku Polskiego S.A. wyniosło 3,7%, a średnie oprocentowanie depozytów ogółem ukształtowało się na poziomie 0,1%. W 2020 roku było to odpowiednio 4,0% i 0,3%.

Wynik z tytułu prowizji i opłat uzyskany w 2021 roku wyniósł 4 431 mln PLN i był o 511 mln PLN wyższy niż w poprzednim roku. Na wzrost wyniku prowizyjnego wpływały m.in.:

wyższy wynik z tytułu kredytów, ubezpieczeń i leasingu operacyjnego (+120 mln PLN r/r), głównie w efekcie wzrostu przychodów prowizyjnych od kredytów gospodarczych i leasingu oraz wzrostu sprzedaży ubezpieczeń powiązanych z kredytami i ubezpieczeń komunikacyjnych,
wyższy wynik z tytułu obsługi rachunków bankowych i pozostały (+111 mln PLN r/r), m.in. związany ze wzrostem prowizji za prowadzenie rachunków Klientów segmentu korporacyjnego oraz wyższego wyniku od przelewów i transakcji zagranicznych,
wyższy wynik z tytułu marż na transakcjach wymiany walut (+106 mln PLN r/r), w efekcie wzrostu transakcyjności,
wyższy wynik z tytułu funduszy inwestycyjnych, emerytalnych i działalności maklerskiej (+88 mln PLN r/r), spowodowany głównie wzrostem prowizji za zarządzanie funduszami, wyższymi prowizjami od obrotu giełdowego na rynku akcji oraz za sprzedaż obligacji skarbowych,
wyższy wynik z tytułu kart (+86 mln PLN r/r), w efekcie większej liczby kart oraz wyższej transakcyjności bezgotówkowej.

Wynik pozostały uzyskany w 2021 roku wyniósł 889 mln PLN i był o 530 mln PLN wyższy niż w roku 2020, m.in. w efekcie:

wyższego wyniku z pozycji wymiany (+254 mln PLN r/r), głównie w efekcie domykania pozycji walutowej powstałej w następstwie decyzji NWZ w sprawie oferowania ugód Klientom,
wyższego wyniku z operacji finansowych (+146 mln PLN r/r), m.in. w efekcie wyższego wyniku z instrumentów pochodnych (w tym związanych z uprawnieniami do emisji CO₂) oraz wyższego wyniku ze sprzedaży papierów wartościowych,
wyższych o 133 mln PLN r/r pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych netto, m.in. w efekcie:
- niższych kosztów rezerw na zwroty dla Klientów z tytułu dokonanych przedterminowych spłat kredytów konsumenckich i hipotecznych o 79 mln PLN,
- utworzenia w 2020 roku rezerwy na ewentualne postępowanie przed Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w kwocie 41 mln PLN,
- wzrostu przychodów z tytułu pozostałej działalności Grupy Kapitałowej PKO Leasing S.A. o 75 mln PLN (m.in. sprzedaż samochodów poleasingowych, remarketing, rozliczenie szkód i składek ubezpieczeniowych),
- ujęcia w 2021 roku straty z tytułu sprzedaży uprawnień do emisji CO₂ w wysokości 60 mln PLN, która została w pełni skompensowana dodatnią wyceną klientowskich instrumentów pochodnych związanych z uprawnieniami do emisji CO_2.

W 2021 roku koszty działania wyniosły 6 174 mln PLN i były wyższe o 3,2% r/r. Ich poziom był determinowany w głównej mierze przez:

wzrost o 226 mln PLN, tj. o 7,6% kosztów świadczeń pracowniczych, głównie w wyniku wypłaty nagród dla pracowników z tytułu osiągniętych wyników Banku w 2021 roku, wyższych premii oraz wzrostu zatrudnienia w spółkach zależnych,
wzrost o 79 mln PLN, tj. o 6,3% kosztów rzeczowych, głównie w efekcie:
- wyższych kosztów informatyki o 35 mln PLN tj. o 9,8% – głównie wyższe koszty związane z usługami chmurowymi oraz remonty, serwis i konserwacja infrastruktury IT, przy jednocześnie niższych:
- kosztach promocji i reklamy o 5 mln PLN tj. o 3,4%,
wzrost o 18 mln PLN, tj. o 1,9% kosztów amortyzacji, w wyniku wzrostu amortyzacji wartości niematerialnych związanych z informatyzacją Banku,
spadek o 186 mln PLN, tj. 27,9% kosztów składek na Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG) – koszty te wyniosły 482 mln PLN, z czego 253 mln PLN stanowiła składka na fundusz przymusowej restrukturyzacji banków (w roku 2020 koszty BFG ukształtowały się na poziomie 668 mln PLN, z czego 318 mln PLN wyniosła składka na fundusz przymusowej restrukturyzacji).

* obejmuje wynik z tytułu obciążeń regulacyjnych

Efektywność działania Grupy PKO Banku Polskiego S.A. mierzona wskaźnikiem C/I w ujęciu rocznym ukształtowała się na poziomie 40,6% i poprawiła się o 0,3 p.p. r/r, za sprawą większego wzrostu wyniku na działalności biznesowej (3,9% r/r) niż wzrost kosztów działania (3,2% r/r).

W 2021 roku wynik z tytułu odpisów i utraty wartości wyniósł -1 466 mln PLN i był korzystniejszy o 7 833 mln PLN w stosunku do uzyskanego w roku poprzednim, na co wpływ miały utworzone w 2020 roku:

odpisy na COVID-19 w wysokości 1 224 mln PLN,
koszty ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych w kwocie 6 552 mln PLN.

W 2021 roku nie poniesiono kosztów ryzyka prawnego.

Wynik z odpisów na aktywa niefinansowe wyniósł -46 mln PLN i był korzystniejszy o 370 mln PLN w stosunku do roku poprzedniego, głównie na skutek utworzenia w 2020 roku odpisów na aktywa niefinansowe, tj.: odpisu wartości firmy Nordea Bank Polska S.A. (CGU korporacyjnego) w wysokości -116 mln PLN, odpisu wartości akcji Banku Pocztowego S.A. w wysokości -93 mln PLN, odpisu wartości firmy PKO Leasing Pro S.A. w wysokości -31 mln PLN, utraty wartości aktywowanych kosztów nabycia Klientów OFE -49 mln PLN oraz utraty wartości nieruchomości -62 mln PLN.

* zawiera koszt ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych w wysokości 6 552 mln PLN.

Wskaźnik udziału ekspozycji z rozpoznaną utratą wartości na koniec 2021 roku wyniósł 3,98% (spadek o 0,45 p.p. w stosunku do 2020 roku).

Koszt ryzyka na koniec 2021 roku wyniósł 0,55% i był niższy o 0,23 p.p. od uzyskanego w analogicznym okresie roku poprzedniego.

Bank kontynuuje dotychczasową, konserwatywną politykę zarządzania ryzykiem kredytowym Grupy Kapitałowej Banku oraz ścisły monitoring portfela należności.

Skonsolidowane sprawozdanie z sytuacji finansowej

Suma bilansowa Grupy PKO Banku Polskiego S.A. na koniec 2021 roku wyniosła ponad 418 mld PLN i wzrosła od początku roku o około 41 mld PLN. Tym samym Grupa PKO Banku Polskiego S.A. umocniła się na pozycji lidera w polskim sektorze bankowym.

Po stronie aktywów Grupa Kapitałowa Banku odnotowała m.in. wzrost finansowania udzielonego Klientom oraz portfela papierów wartościowych, natomiast w zakresie źródeł finansowania wzrost determinuje głównie przyrost bazy depozytowej.

Główne pozycje Sprawozdania z sytuacji finansowej

Na koniec 2021 roku wartość finansowania udzielonego Klientom przez Grupę Kapitałową Banku wyniosła 247,6 mld PLN, co oznacza wzrost o 11,8 mld PLN r/r.

Wolumen kredytów bankowości detalicznej i prywatnej wzrósł o 4,9 mld PLN, w tym kredytów na nieruchomości o 3,2 mld PLN oraz kredytów konsumpcyjnych o 1,7 mld PLN.

W 2021 roku odnotowano także wzrost kredytów korporacyjnych (+5,4 mld PLN) oraz kredytów firm i przedsiębiorstw (+1,6 mld PLN).

W strukturze rodzajowej finansowania udzielonego Klientom netto główną pozycję stanowiły kredyty bankowości detalicznej i prywatnej z udziałem na koniec 2021 roku 58,2%.

* łącznie z należnościami leasingowymi oraz obligacjami nieskarbowymi (z wyłączeniem przeznaczonych do obrotu)

* łącznie z transakcjami przyrzeczenia odkupu
** zawiera zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych, zobowiązania podporządkowane, otrzymane kredyty/pożyczki

Grupa PKO Banku Polskiego S.A. finansuje swoją działalność ze źródeł krajowych i zagranicznych, które pochodzą z depozytów (również z rynku międzybankowego), kapitałów własnych i finansowania z rynku hurtowego. Finansowanie z rynku hurtowego obejmuje zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych, zobowiązania podporządkowane oraz otrzymane kredyty i pożyczki od instytucji monetarnych i niemonetarnych. Głównym źródłem finansowania Grupy Kapitałowej Banku pozostają depozyty Klientów, które stanowią 82% źródeł finansowania.

Dzięki utrzymywaniu optymalnej struktury finansowania, Grupa PKO Banku Polskiego S.A. posiada pełną zdolność do realizacji zamierzeń inwestycyjnych, w tym inwestycji kapitałowych. Realizując inwestycje kapitałowe Grupa Kapitałowa Banku wykorzystuje głównie środki, które pochodzą z kapitałów własnych i emisji papierów wartościowych.

Depozyty Klientów są podstawowym źródłem finansowania aktywów Grupy Kapitałowej Banku. Ich poziom na koniec 2021 roku wyniósł 322,3 mld PLN, co oznacza wzrost o 39,9 mld PLN od początku roku. Do wzrostu bazy depozytowej przyczynił się wzrost we wszystkich kategoriach Klienta: depozytów bankowości detalicznej i prywatnej (+17,7 mld PLN), depozytów korporacyjnych (+17,3 mld PLN) oraz depozytów firm i przedsiębiorstw (+4,9 mld PLN).

* łącznie z zobowiązaniami z tytułu produktów ubezpieczeniowych

W strukturze terminowej depozytów Klientów główną pozycję stanowią depozyty bieżące, których udział wzrósł o 2,2 p. p. w stosunku do końca 2020 roku i wyniósł 83,8%.

* łącznie z zobowiązaniami z tytułu produktów ubezpieczeniowych

Poziom długoterminowych źródeł finansowania na koniec 2021 roku wyniósł 29,0 mld PLN, co oznacza spadek o 8,0 mld PLN od początku roku, na co miały wpływ:

zapadnięcie obligacji EMTN Banku o wartości nominalnej 500 mln EUR oraz 400 mln CHF,
zapadnięcie listów zastawnych Banku Hipotecznego S.A. w PLN na łączną kwotę 1,3 mld PLN oraz w EUR na łączną kwotę 0,6 mld EUR,
niższy poziom obligacji sekurytyzacyjnych wyemitowanych przez PKO Leasing S.A. o 0,3 mld PLN,
spadek poziomu obligacji własnych PKO Banku Hipotecznego S.A. o 0,6 mld PLN przy wzroście obligacji własnych PKO Leasing S.A. o 0,5 mld PLN,
wyższa wartość obligacji PKO Finance AB o 0,2 mld PLN na skutek efektu kursowego,
spłata zgodnie z harmonogramem rat kredytów otrzymanych od międzynarodowych instytucji finansowych,
wyższe kursy walutowe USD (+0,30 PLN) oraz CHF (+0,18 PLN), przy spadku kursu EUR (-0,02 PLN).

Grupa w 2021 r. Podsumowanie roku

Grupa w 2021 r. Sytuacja finansowa Banku