71. Zarządzanie ryzykiem płynności

• Definicja

Ryzyko płynności to ryzyko braku możliwości terminowego wywiązania się z zobowiązań w wyniku braku płynnych środków. Sytuacja braku płynności może wynikać z niewłaściwej struktury aktywów i zobowiązań, w tym pozabilansowych, niedopasowania przepływów pieniężnych, nieotrzymania płatności od kontrahentów, nagłego wycofania środków przez klientów lub innych wydarzeń na rynku.

Bank zarządza również ryzykiem finansowania, które uwzględnia ryzyko utraty posiadanych źródeł finansowania oraz braku możliwości odnowienia wymagalnych środków finansowania lub utraty dostępu do nowych źródeł finansowania.

• Cel zarządzania

Zapewnienie niezbędnej wysokości środków finansowych koniecznych do wywiązywania się z bieżących i przyszłych (również potencjalnych) zobowiązań z uwzględnieniem charakteru prowadzonej działalności oraz potrzeb mogących się pojawić w wyniku zmian otoczenia rynkowego poprzez odpowiednie kształtowanie struktury aktywów i zobowiązań, w tym pozabilansowych.

• Identyfikacja i pomiar ryzyka

Bank wykorzystuje następujące miary ryzyka płynności:

• kontraktowa i urealniona luka płynności,
• nadwyżka płynności,
• wskaźnik pokrycia wypływów netto (LCR),
• wskaźnik stabilnego finansowania netto (NSFR),
• rezerwa płynności,
• wskaźnik relacji stabilnych środków finansowania do aktywów niepłynnych,
• miary stabilności portfela depozytów i kredytów,
• testy warunków skrajnych (stress-testy płynności).

• Kontrola

Kontrola ryzyka płynności obejmuje ustalanie dostosowanych do skali i złożoności działalności Banku limitów i wartości progowych dotyczących ryzyka płynności, w szczególności strategicznych limitów tolerancji na ryzyko płynności.

• Prognozowanie i monitorowanie

Bank regularnie monitoruje:

• stopień wykorzystania strategicznych limitów tolerancji na ryzyko płynności,
• stopień wykorzystania nadzorczych norm płynności,
• stopień wykorzystania wewnętrznych limitów i wartości progowych na ryzyko płynności,
• koncentrację źródeł finansowania,
• wskaźniki wczesnego ostrzegania – monitorowanie ich poziomu ma na celu wczesne wykrycie niekorzystnych zjawisk mogących mieć negatywny wpływ na sytuację płynnościową Banku lub sektora finansowego (których przekroczenie uruchamia płynnościowe plany awaryjne).

Bank dokonuje również cyklicznych prognoz poziomu ryzyka płynności, które uwzględniają aktualny rozwój działalności Banku. Prognozy poziomu płynności uwzględniają przede wszystkim poziom kształtowania się wybranych miar ryzyka płynności w warunkach zrealizowania się prognoz aktywów oraz zobowiązań Banku oraz w sytuacji realizacji wybranych scenariuszy stress-testowych.

• Raportowanie

Raporty dotyczące ryzyka płynności opracowywane są w trybie dziennym, tygodniowym, miesięcznym, kwartalnym oraz raz w roku opracowywana jest pogłębiona analiza płynności długoterminowej. Raporty zawierają informacje o ekspozycji na ryzyko płynności oraz informacje na temat wykorzystania limitów na to ryzyko. Odbiorcami raportów są przede wszystkim: KZAP, KR, Zarząd, Komitet ds. Ryzyka oraz Rada Nadzorcza.

• Działania zarządcze/ Narzędzia zarządzania ryzykiem

Głównymi narzędziami zarządzania ryzykiem płynności Banku są:

• procedury dotyczące zarządzania ryzykiem płynności, w tym w szczególności płynnościowe plany awaryjne,
• limity i wartości progowe ograniczające ryzyko płynności krótko-, średnio- i długoterminowej,
• nadzorcze normy płynnościowe,
• transakcje depozytowe, lokacyjne, transakcje kupna i sprzedaży papierów wartościowych oraz instrumentów pochodnych, a także transakcje kupna i sprzedaży papierów wartościowych,
• transakcje zapewniające długoterminowe finansowanie działalności kredytowej.

Podstawą polityki Banku w zakresie płynności jest utrzymywanie odpowiedniego poziomu nadwyżki płynności oraz nadzorczych i wewnętrznych miar ryzyka płynności i finansowania poprzez odpowiednie kształtowanie poziomu portfela płynnych papierów wartościowych oraz stabilnych źródeł finansowania (w szczególności stabilnej bazy depozytowej). W ramach zarządzania ryzykiem płynności Bank wykorzystuje również instrumenty rynku pieniężnego, w tym operacje otwartego rynku NBP.

• Luka płynności

Urealniona luka płynności jest zestawieniem poszczególnych kategorii bilansowych i pozabilansowych ze względu na ich urealniony termin zapadalności lub wymagalności.

We wszystkich przedziałach urealniona skumulowana luka płynności wykazywała wartości dodatnie na 31 grudnia 2021 roku oraz na 31 grudnia 2020 roku. Oznacza to nadwyżkę zapadających aktywów nad wymagalnymi zobowiązaniami.

• Nadzorcze miary płynności

Bank regularnie wyznacza i monitoruje następujące nadzorcze miary płynności (określone przez przepisy zatwierdzone na poziomie Unii Europejskiej):

• wskaźnik pokrycia wypływów netto (LCR) – miara, która określa relację płynnych aktywów wysokiej jakości do wypływów netto w horyzoncie 30 dni w warunkach skrajnych,
• wskaźnik stabilnego finansowania netto (NSFR) – miara, która określa relację pozycji zapewniających stabilne finansowanie do pozycji wymagających stabilnego finansowania.

W okresie zakończonym 31 grudnia 2021 roku oraz 31 grudnia 2020 roku wartości wskaźników miar nadzorczych utrzymywały się powyżej limitów nadzorczych.

• Osad depozytów

Na 31 grudnia 2021 roku poziom osadu depozytów stanowił ok. 94,3% wszystkich depozytów zdeponowanych w Banku (z wyłączeniem rynku międzybankowego), co oznacza spadek o ok. 0,5 p.p. w porównaniu do końca 2020 roku.

• Struktura źródeł finansowania